Nobel Edebiyat Ödülü’nü geçen yıl kazanan Fransız müellif Annie Ernaux, İKSV’nin 42. İstanbul Sinema Şenliği kapsamında Türkiye’ye geldi. Usta müellif, kendisinin yazıp anlatıcılık yaptığı, oğlu David Ernaux-Briot’nun yönettiği “Super-8 Yılları” isimli belgeselin gösterimi için İstanbul’daydı. Daha Nobel Ödülü’nü alışının üzerinden bir yıl geçmeden İstanbul’a gelen müellife ilgi büyük oldu. Hatta basın toplantısının mühleti uzatıldı.
Aralarında “Babamın Yeri”, “Bir Kadın”, “The Possession”, “Seneler” ve “Kürtaj’ın da bulunduğu yirmiye yakın kitabı bulunan Annie Ernaux basın toplantısında da kitaplarında olduğu üzere direkt konuştu, kelamını sakınmadı. Basın toplantısının moderatörlüğünü, müellifin Türkiye’deki kitaplarının yayıncısı Can Yayınları’ndan editör Tatlı Etik üstlendi.
‘NOBEL ÖFKE RÜZGÂRI ESTİRDİ’
Cesur bir muharrir olarak, erkeklerin yargılarının üzerinde tesiri olup olmadığı sorusuna net bir formda “Hayır” karşılığını veren usta müellif, bayanların özgürleşmesi ve bayan edebiyatçılara bakış hakkında da şunları söyledi: “Kadınlar daima yazmışlardır ama ürettikleri tanınmamıştır… Fransa’da geçmişte çok sayıda bayan çocuklar için kitap yazmıştır, bu da toplum tarafından uygun görülmüştür. Daha sonra 1970’lerde bayanlar direkt vücutlarıyla ilgili yazdılar. Ben de bu jenerasyondanım. Burada çok çarpıcı olan bir şey var, her vakit şöyle bir ayrım görüyoruz: Erkekler gerçeğin ne olduğuna dair bir inhisar kurmuşlar. Güya gerçeğin ne olduğu onların inhisarındaymış üzere, halbuki bu yanlışsız değil… Erkekler yazdığında bu edebiyat oluyor, bayanlar yazınca kitap yazdı oluyor, edebiyat olarak görülmüyor. Ben Nobel Edebiyat Ödülü’nü aldığım vakit büyük bir öfke rüzgârı esti. Zira, Nobel Edebiyat’ı almış bir bayan yoktu. Bayanlar hala daha edebiyatta legal görülmüyor.”
‘GERÇEĞİ, OLDUĞU ÜZERE…’
Ernaux, yazma biçimiyle ilgili soruya başlarda edebiyatını biraz dönüştürdüğünü, zira gerçeği olduğu üzere yansıtmak istediğini söyleyerek cevap verdi. Orta sınıfla emekçi sınıfı ortasındaki gerginliği metafordan uzak durmaya çalışarak yazdığını belirten muharrir, bunun da “düz yazmak” olarak nitelendirildiğini belirtti.
‘TOPLUMLARIN UYSALLIĞI GÖRÜLDÜ’
Pandeminin kendisini nasıl etkilediği biçimindeki soruya da karşılık veren Ernaux, “Pandeminin çabucak sonrasında toplumların uysallığı gündeme geldi. Her türlü talimata karşı bir boyun eğme, kabullenme kelam konusu oldu” diye konuştu.
‘SİYASETTEN KAÇINILAMAZ’
“Siyasi, angaje, solcu bir muharrir mısınız? Bir edebiyatçı olarak ümitsizliğin nasıl çözüleceğini düşünüyorsunuz” halindeki soruyu yanıtlayan muharrir, siyasi bir muharrir olduğunu lisana getirirken, tahlillerin de lakin siyasi olabileceğini, edebiyatın da siyasetten kaçınamayacağını vurguladı. Ernaux, edebiyatın toplumu dönüştüremeyeceğini, fakat bir şuur yaratabileceğini tabir ederek “Simone de Beauvoir’un ‘İkinci Cinsiyet’ kitabını 18 yaşında okudum, bende içsel bir ihtilal yaratmıştı. Bir hafta evvelki ben değildim. Edebiyat böylesi bir fonksiyona sahip” dedi.