Epilepsinin aslında bilinen tüm bedendeki kasılmalarla giden sara krizleri dışında belirtilerinin de olduğunun altını çizerek, kısa vadeli gelip süreksiz, makûs koku-baş dönmesi-davranış ve duygulanım değişiklikleri-anlamsız kısa periyodik dalmaların gözden kaçabileceğine işaret eden Nöroloji uzmanı Prof. Dr. Berrin Aktekin, Bu nedenle kısa müddetli ve gelip süreksiz belirtilerde farkındalık oluşturarak nöroloji uzmanına başvurmanın kıymetine dikkat çekti.
Epileptik nöbetlerle kendini gösteren hastalık, toplumda hayli yaygı olan bir sorun. Ülkemizde de dünyada olduğu üzere yüzde 0,5-1 ortasındaki bir sıklıkla görüldüğünü söyleyen Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Berrin Aktekin, nöbetini, “Beyindeki nöronların, olağandışı, ani, gelip süreksiz elektrik deşarjları sonucu görülen belirti ve bulgulara neden olan bir durum” olarak tanımladı. Epileptik nöbet gerçekleştiğinde hastada gelip süreksiz şuur kaybı yahut farklı özelliklerde belirtiler görülmekle birlikte, kişinin tek bir nöbet geçirmesinin de epilepsi hastası olduğu manasına gelmeyebileceğini söyledi.
Epilepsi Çocukluk Ve Yaşlılıkta Daha Sık Ortaya Çıkıyor!
Epilepsinin rastgele bir yaş ve vakitte ortaya çıkabilmekte birlikte birinci 16 yaşa kadar ve 65 yaşından sonra görülme sıklığının arttığını söyleyen Prof. Dr. Aktekin, “Çocuklarda 16 yaşa yaşına kadar en sık görülen nörolojik hastalık hastalığın epilepsidir. Çocukluk çağında beyin matürasyonu ile de ilgili olarak ergenlik periyodunda sonlanabilen epilepsi epilesi tipleri de vardır. Bununla birlikte erişkinlerde 65 yaşından sonra nörodejeneratif hastalıkların (demans/parkinson ve beyin damar hastalıkları vb) görülme sıklığının artması ile birlikte yaşla birlikte giderek artan bir sıklıkta olmak üzere çocukluk çağından daha sık görülür” dedi.
Epilepsi Hastaları Nöbet Geçirdiklerini Fark Etmeyebilir!
Pek çok farklı tip epilepsi nöbetinin olduğunu ve nöbet sırasında bilincin/farkındalığın etkilendiği hastaların nöbet geçirdiklerini fark etmediklerini hatırlatan Prof. Dr. Aktekin, “Bu hastalar nöbet geçirdiklerini fark edemedikleri için hem kendileri yaralanabilirler hem de kendileri başka şahısları yaralayabilirler. Çocukluktaki dalma nöbetleri ya da şuur kaybı yahut farkındalık kaybı ile giden nöbetlerin de riski olmakla birlikte araç kullanmadıkları için bu çalışmada bahsedilmemiş. Lakin onların da trafik ışıklarında bekleme sırasında ya da karşıdan karşıya geçme sırasında dalma biçiminde nöbet geçirmesi hayati risk oluşturabilir.” diye konuştu.
Fokal Epilepsili Hastaları Kapsayan İlgi Alımlı Çalışma
Tüm olayların yaklaşık yarısını oluşturan fokal epilepsili hastalarla ilgili gerçekleştirilen ve erken tanıya dikkat çekilen ilgi alımlı bir çalışmayla ilgili bilgi veren Prof. Aktekin şunları söyledi, “2Amerikan tıp dergisi Neurology’ nin Haziran 2023 sayısında yer alan bir çalışmada, fokal epilepsili hastaların yaklaşık yüzde 5’inin teşhis konmadan evvel araç kullanırken kaza yaptıkları gösterildi. Yanlışsız teşhisin kıymetine işaret çalışmada; 447 fokal epilepsi hastası üzerinden gerçekleştirilen çalışmada; bu hastaların 23’ünün yani yüzde 5’inin teşhis almadan evvel bir ya da daha fazla nöbet geçirdikleri ve bu 23 hastanın da yüzde 30’unun araç kullanırken geçirdikleri nöbetle birinci tanıyı aldıkları belirlendi. Otomobil kullanırken yaşanan bu nöbetlerin sonucunda gerçekleşen 19 motorlu araç kazasının 11’i hastaneye yatış gerektirecek ehemmiyette. Çalışmanın ortaya çıkardığı bir diğer sonuç da çalışan bireylerin çalışmayanlara oranla teşhis öncesi sürüş sırasında nöbet geçirme riski 4 kat daha fazla. Bununla birlikte kasılma üzere belirtiler olmadan yalnızca bilinç/ve yahut farkındalık kaybı (dialeptik nöbet) üzere non-motor nöbeti olanlarda (yani kas kasılması olamayan anlık dalmalar gibi) motor nöbeti (kasılmalar gibi) olanlara nazaran sürüş sırasında nöbet geçirme riski daha yüksek tespit edilmiş. Bu durumun hem hastaların kendileri hem de trafikteki şahıslar açısından risk oluşturabiliyor. Lakin, tedavi altındaki şahısların inançlı bir biçimde araç kullanmaları “çoğu durumda” mümkün olabiliyor. Bunun için öncelikle teşhisin konması gerekiyor.”
Epilepsi’de Erken Teşhis İçin İşaretlere Dikkat!
Nöroloji uzmanı Prof. Dr. Berrin Aktekin, çalışmayla da dikkat çekildiği üzere hastalığın aslında bilinen tüm bedendeki kasılmalarla giden sara krizleri dışında belirtilerinin de olduğunun altını çizerek, kısa periyodik gelip süreksiz, makus koku-baş dönmesi-davranış ve duygulanım değişiklikleri-anlamsız kısa periyodik dalmaların gözden kaçabileceğine işaret etti. Bu nedenle kısa periyodik ve gelip süreksiz belirtilerde farkındalık oluşturarak nöroloji uzmanına başvurmanın ehemmiyetine dikkat çekti. (BSHA – Bilim ve Sıhhat Haber Ajansı)
