Üniversite Öğrencilerinin Jinekolojik Kanser Farkındalıklar. Türk Tabipler Birliği Daima Tıp Mecmuası, değerli bir çalışma yayınladı. Araştırmada, “Üniversite tahsil gören öğrencilerin jinekolojik kanser farkındalıklarının; orta seviyenin üstünde olduğu” bildirildi.
Jinekolojik Kanser Tam Olarak Nedir?
Jinekolojik kanserler; serviks, endometrium, over, vulva, vajina, fallop tüpü kanserleri ve koriokarsinomlarıdır. Bunlardan; serviks, endometrium ve over kanserleri, daha sık görülen ve kansere bağlı mortalite ve morbiditede kıymetli yeri olan kanser cinsleridir. Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) 2018 datalarına nazaran tüm kanser cinsleri içinde; serviks kanseri dört, uterus kanseri altı, over kanseri ise sekizinci sırada yer almakta ve mortalite oranlarının emsal olduğu belirtilmektedir. Ülkemizde ise benzeri formda; uterus kanseri dört, over kanseri altı, serviks kanseri dokuzuncu sırada yer almaktadır. Jinekolojik kanserlere bağlı ölümlerin azaltılabilmesi için erken evrede yakalanması değerlidir. Bu sayede kanser, tedavi edilebilir bir basamakta tespit edilerek, bireyin ömür kalitesi bozulmadan hayatta kalma bahtı artırılabilmektedir. Serviks kanseri dışında jinekolojik kanserler için tarama testi bulunmamaktadır. Bu nedenle erken teşhis ve tedavide bayanların jinekolojik kanserlere karşı farkındalıkları kıymetli hale gelmektedir. Literatürde, bayanların jinekolojik kanser farkındalıklarının düşük ya da orta seviyede olduğu belirtilmektedir. Bayanların farkındalıklarının artırılması; sağlıklı hayat alışkanlıkları kazanmalarına, gerekli muayene ve denetimlerini yaparak/yaptırarak erken teşhis sağlanır. Bunun yanında jinekolojik kanserlerin önlenmesinde sağlıklı bir hayat biçimi (egzersiz, istikrarlı beslenme, alkol ve sigaradan uzak durma) ve riskli davranışlardan uzak durma önerilmektedir.
Jinekolojik Kansere Neler Sebep Olur?
Kadınların farkındalığının artması yalnızca kanserden korunma değil tıpkı vakitte kronik hastalıklar ve bununla birlikte ortaya çıkan öteki problemlerin önlenmesi/ azaltılmasında da tesirli olacaktır. Örneğin, tip 2 diyabet için bireylerin erken yaşlarda kazandığı sağlıklı hayat alışkanlıklarının ilerleyen yaşlarda kanser üzere diğer hastalıkların oluşmasına pürüz olabildiği açıklanmaktadır. Kronik teneffüs yolu hastalıkları da solunan havanın kirliliği ve bilhassa sigara kullanımı ile direkt kanserlerle ilişkilendirilmektedir. Halbuki, kronik hastalıklar, önlenebilir hastalıklardır ve önlenmesi için; sigara ve alkolden uzak durulması, sağlıklı beslenilmesi ve sağlıklı hayat alışkanlıkları kazanılması önerilmektedir. Bu kazanımların olmaması durumunda karşılaşılabilecek meselelerin başında kanserler yer almakta ve bilhassa bayan kanserleri için büyük risk oluşturduğu belirtilmektedir. Gençlik periyodunu sıhhatle ilgili davranışların kazanıldığı periyot olması, hem de bayanlarda görülen kanserlerin erken yaşta başlayan farkındalığın kıymetli olması sağlıklı bir ömür temelinde değer arz etmektedir . Bu çalışma, üniversitede tahsil gören öğrencilerin jinekolojik kanser farkındalıkları ve alakalı faktörleri belirlemek hedefiyle yapılmıştır.
Peki Bu Üniversite Öğrencileri Farkındalıkları Hakkında Ne Yapmalı?
Üniversite tahsil gören öğrencilerin jinekolojik kanser farkındalıklarının; orta seviyenin üstünde olduğu, mevcut kronik hastalığın olması, yaşanılan yer, sigara kullanımı, ailede kanser hikayesinin olması ve ailede kanser öyküsü bulunan kişinin yakınlığı farkındalık seviyesini etkileyen değişkenler olduğu belirlenmiştir. Jinekolojik kanserler farkındalık puanı ile yaş, beslenme ve fizikî aktivite puanı ortasında olumlu taraflı düşük seviyede bir bağlantı bulunmuştur. Kanserin denetim edilmesinde hemşirelerin kanseri tedbire, tarama ve tanılamada danışmanlık verme ve sıhhat eğitimi yapma üzere rolleri bulunmaktadır. Hemşirelerin gençlere sağlıklı hayat davranışlarını sürdürmesinde, riskli davranışlardan uzak durmasında ve tarama konusunda eğitim planlaması önerilir.
Kaynak: https://www.ttb.org.tr/STED/images/file/2022_3.pdf
