Dr. Öğr. Üyesi Fatma Mert Biberoğlu, yurttaşlara kansere karşı durabilmek için arka arda tekliflerde bulundu.
Biberoğlu, “Kanser gelişiminde beslenme alışkanlıklarının yaklaşık olarak yüzde 35 oranında etkilediği bilinmektedir. Bilhassa beden tartısının fazla artması sonucu meydana gelen obezite kıymetli risk faktörlerinden biridir. Obezitenin özofagus, kalın bağırsak, göğüs ve böbrek kanseri riskini arttırdığı bilinmektedir. Günlük muhtaçlıktan daha fazla yağ/doymuş yağ tüketildiğinde beden yağ oranının artması sonucu cinsiyet hormonlarının çalışma nizamı bozulabilmektedir” dedi.
PESTİSİTLER DENETİMLİ KULLANILMALI
Tarım alanında kullanılan pestisitler konusunda ihtarlarda bulunan Biberoğlu, “Pestitistler, tarım alanlarındaki zararlıları yok etmek ve kaliteli eser elde etmek gayesiyle kullanılan kimyasal unsurlardır. Suda, toprakta, meyve ve sebzeler üzerinde uzun mühlet bozulmadan kalarak etraf kirliliğine neden olmaktadır. Buna bağlı olarak bu besinlerin tüketilmesi sonucunda insanlarda çeşitli ziyanlı tesirler oluşmaktadır. Bilhassa tarım emekçilerinde pestisit maruziyetine bağlı olarak mesane ve kolon kanseri sıklığı yaklaşık 2 kat artmaktadır. Bu yüzden tarım alanlarında pestisitlerin denetimli ve şuurlu kullanımı sağlanmalıdır” sözlerini kullandı.
İŞLENMİŞ BESİNLERDEN UZAK DURUN
Ürünlerin raf ömrünü uzatmak için eklenen kimyasalların tehlikeli olduğunu aktaran Biberoğlu, “Yiyeceklerin uzun mühlet bozulmadan kalmalarını sağlamak, işlenmiş eserlerin raf ömrünü uzatmak maksadıyla eklenen doğal yahut sentetik kimyasallardır. Besinlerde hangi katkı unsurunun ne kadar kullanılabileceğine memleketler arası bağımsız risk kıymetlendirme otoriteleri karar vermektedir. Fakat yasal limitlere uyulmasına karşın, kimi hususlar insanlarda kanser riskini artıran unsurlara dönüşebilmektedir. Örneğin, işlenmiş et eserleri (sosis, salam, sucuk gibi) nitrözamine dönüşerek kolon, mide, mesane ve pankreas kanseri riskini artırmaktadır” diye konuştu.
YİYECEKLERİ YÜKSEK ISIDA PİŞİRMEYİN
Biberoğlu, “Yüksek ısıda (120°C’nin üzerinde) pişirilmiş yiyeceklerde oluşan kanserojenik bileşiklerdir. Bilhassa kızartılmış, yanmış, közlenmiş, tütsülenmiş, kömür/odun ateşinde pişirilmiş et ve et eserlerinde oluşur. Buna bağlı olarak prostat, pankreas, akciğer, ağız, yutak, özofagus ve gırtlak kanserleri ile bağlı olduğu bilinmektedir” tabirlerini kullandı.
TÜTSÜLENMİŞ YİYECEKLERİ TERCİH ETMEYİN
Biberoğlu, “Kömür yahut odun ateşinde tütsüleme yoluyla pişirilmiş ette eriyen yağlar kömürün üzerine düşerek bu bileşiklerin oluşmasına neden olur. Oluşan hidrokarbonlar duman yoluyla etin yüzeyine yapışır ve insanların tüketmesi sonucunda kanserojenik tesir gösterir. Yapılan çalışmalarda tütsülenmiş yiyeceklerin kolon ve mide kanseri riskini artırdığı gösterilmiştir” dedi.
OBEZİTE SONUCU KANSER RİSKİ DE ARTMAKTA
Dr. Öğr. Üyesi Fatma Mert Biberoğlu risk faktörlerine şunları da ekledi:
- “Kanser gelişiminde beslenme alışkanlıklarının yaklaşık olarak yüzde 35 oranında etkilediği bilinmektedir. Bilhassa beden yükünün fazla artması sonucu meydana gelen obezite değerli risk faktörlerinden biridir. Obezitenin özofagus, kalın bağırsak, göğüs ve böbrek kanseri riskini arttırdığı bilinmektedir. Günlük gereksinimden daha fazla yağ/doymuş yağ tüketildiğinde beden yağ oranının artması sonucu cinsiyet hormonlarının çalışma tertibi bozulabilmektedir. Böylelikle hormona hassas kanser çeşitlerinin (meme, prostat, testis, rahim, yumurtalık ve kalın bağırsak-rektum) oluşum riski artmaktadır.
- Fazla ölçüde et tüketimine bağlı olarak hayvansal proteinin çok tüketilmesi sonucu göğüs, rahim, prostat, kalın bağırsak-rektum, pankreas ve böbrek kanserleri daha fazla görülmektedir. Bilhassa yüksek ölçüde hayvansal protein alındığında doymuş yağ tüketimi de artmaktadır. Bu yüzden yağ içeriği yüksek yahut işlenmiş et tüketimi yerine alternatif protein kaynakları olan yumurta, balık, tavuk yahut kuru baklagiller sağlıklı pişirme formülleri ile pişirilerek tüketilmelidir. Önerilenden fazla kırmızı et tüketimi kalın bağırsak-rektum kanser riskini artırdığı için, yetişkinlerde haftada yaklaşık 350-500 gram ile sınırlanması ve işlenmiş etin çok azaltılması gerektiği belirtilmektedir. Rafine şeker tüketiminin fazla olmasına bağlı olarak diyetin glisemik indeksi ve yükü artmaktadır. Böylelikle bedende hormon dengesizliğine yol açarak obezite gelişmektedir. Obezite sonucu kanser riski de artmaktadır. “
SAĞLIKLI BESLENMEK İÇİN ÖNERİLER
Kanserden korunmak için sağlıklı beslenme tekliflerini sıralayan Biberoğlu, “İşlenmiş ve rafine edilmiş yiyeceklerden kaçınılmalı, taze zerzevat ve meyve tüketimi her öğünün yarısını oluşturmalı, günde en az 5 porsiyon tüketilmelidir. Eklenen şekerler günlük güç alımının yüzde 5’inden daha azı olacak formda sonlandırılmalı, karbonhidrat kaynakları öncelikle kuru baklagiller, tam tahıllar, meyveler ve zerzevatları içermelidir. Yağlı tohumların (ceviz, badem, fındık gibi) ve zeytinyağı tüketimi artırılmalı, doymuş yağ tüketiminden kaçınılmalı. Kırmızı et tüketiminden çok balık, tavuk, kuru baklagiller tercih edilmeli, zerzevat ve meyveler ile tam tahılların tüketimi artırılarak günlük posa alımı kâfi düzeye çıkartılmalıdır. Yağ alımının azaltılması için yemekler az yağla, et yemekleri yağ eklenmeden kendi yağları ile pişirilmeli, kızartma, kavurma üzere pişirme teknikleri yerine haşlama, ızgara, fırında pişirme sistemleri tercih edilmelidir. Tütün eserleri ve alkol tüketilmemeli. Ülkü beden tartısına ulaşmak için sağlıklı beslenme prensiplerine uyulmalı, sedanter bir hayat yerine hareketli bir hayat tercih edilmelidir” diye konuştu.