Polisiye edebiyatın değerli isimlerinden biri olarak kabul edilen İngiliz muharrir Agatha Christie’nin romanları ‘ırkçı’ ‘duyarsız’ Bahçeşehir travesti ya da ‘uygunsuz’ tabirler barındırdığı gerekçesiyle sansürlendi
Yazarın ‘Poirot’ ve ‘Bayan Marple’ üzere kurgusal karakterlerinin kıssalarını içeren kitaplarında birtakım pasajlar yine gözden geçirildi ya da kitapların yeni baskılarında büsbütün çıkarıldı Bahçeşehir travestileri
NTV’nin The Telegraph’ın haberinden aktardığına nazaran HarperCollins Yayınevi karakterlerin fizikî özelliklerini açıklarken ‘etnik kökene hakaret yahut referanslar’ içeren metinlerin kaldırıldığını bildirdi
‘ANLAYIŞSIZ’ DİYALOGLAR KALDIRILDI
Gazete tarafından incelenen Christie’nin romanlarının yeni Travesti Bahçeşehir baskılarında editörlerin çok sayıda değişiklik yaptığı görüldü 1920 ile 1976 yılları ortasında yazılan yapıtlarda ‘anlayışsız’ diyalog kısımları karakter açıklamaları ve açık hakaretler kaldırıldı
Örneğin Christie’nin 1937’de yazdığı dedektif Hercule Poirot’nun lüks bir gemi seyahatinde bir cinayeti soruşturmasını bahis alan ‘Nil’de Ölüm’ isimli gizem romanında geçen Doğulu sözü kaldırıldı
Yayıncı çocukları rahatsız etmekten şikayet eden Bayan Allerton karakterinin diyaloğunu da değiştirdi Orjinal metinde şöyle yazıyordu
Geri dönüp bakıyorlar ve bakıyorlar Gözleri tek sözle iğrenç burunları da o denli Çocukları hakikaten sevdiğime inanmıyorum
Yenilenen metinde söz şöyle değiştirildi
Geri dönüp bakıyorlar ve bakıyorlar Çocukları sahiden sevdiğime inanmıyorum
ARTIK YALNIZCA ‘KAYIKÇI’
Kitapta Mısır’ın Nubia halkına yapılan atıflar da kaldırıldı Nubyalı kayıkçı sözü artık yalnızca kayıkçı olarak geçiyor
The Telegraph’a nazaran romanda daha evvel siyah ve sırıtan olarak nitelendirilen bir hizmetçi artık ırkıyla tanımlanmıyor ve bunun yerine başını sallayan olarak tanımlanıyor
Benzer değişiklikler 1964’te yazılan ‘Ölüm Adası’ kitabında da yapıldı Kitap dedektif Marple’ın Batı Hint Adaları’ndaki bir resort otelde yaptığı tatilin kıssasını anlatıyor
Kitapta gülen bir otel çalışanını tanım etmek için kullanılan çok hoş beyaz dişler ve güzel dişler üzere tabirler kaldırıldı
Kitap ayrıyeten artık bir bayan karakteri bir heykeltıraşın güzeline gidecek siyah mermerden bir gövdeye sahip olarak tanımlayan bir tabire de yer vermiyor
Bir öbür Cristie yapıtında bir öfke nöbeti geçiren Hintli bir yargıç karakterini anlatırken kullanılan onun Kızılderili öfkesi yerine yalnızca öfkesi sözü kullanıldı