Dünyada milyonlarca insanın hayatını olumsuz etkileyen diyabet, obezite sıklığına paralel olarak artış gösteriyor.
Funda Tuncer, diyabete yol açan faktörlerden bahsetti ve diyabeti olan bireylerin beslenmelerine ait değerli tavsiyeler paylaştı.
Karbonhidratlar Gelişimin Temel Yakıtı
Gelişme ve hayatın devamı için gerekli enerjiyi sağlayan temel yakıtlardan olan karbonhidratların bedende kullanımı için insüline muhtaçlık duyulduğunu belirten Öğr. Vazifelisi Funda Tuncer, “Diyabet hastalığı ise pankreas tarafından salgılanan insülinin yetersizliği ya da bedende kullanılamaması sonucunda gelişen bir hastalıktır. Karbonhidratların en küçük ünitesi olan glukoz kanda birikerek hiperglisemi durumunu ortaya çıkarıyor.” dedi.
Tip 1 Ve Tip 2 Diyabete Sık Rastlanıyor
Diyabet hastalığının birçok çeşidi bulunduğunu tabir eden Öğr. Vazifelisi Funda Tuncer, “Tip 1 ve Tip 2 sıklıkla karşılaşılan diyabet çeşitleridir. Tip 1 diyabet, tüm diyabet hastalarının yüzde 10’unu oluşturuyor. Çoklukla çocukluk ve gençlik periyotlarında ortaya çıkıyor. Tip 1 diyabet hastalığında insülinin yokluğundan bahsedebiliriz. Bu bireylerin yemeklerden evvel ve gece olmak üzere günde birkaç defa insülin desteği alması gerekiyor. Tip 2 diyabet hastalığı ise beslenme, genetik ve çevresel faktörlerin gelişimiyle yetişkin devrinde ortaya çıkan cinsidir. Bu hastalıkta insülinin hücreler tarafından kullanılamaması kelam hususudur. Hastalığın ilerleyen periyotlarında insülinin üretiminde de azalma meydana geldiğini söyleyebiliriz.” diye konuştu.
Diyabet Dünyada Milyonlarca İnsanı Etkiliyor
Tuncer, beslenme ve ömür biçimi alışkanlıklarının değişimiyle meydana gelen obezite sıklığındaki artışa paralel olarak diyabet görülme sıklığında da büyük bir artış olduğunu söyledi ve kelamlarına şöyle devam etti: “Diyabet dünyada önde gelen vefat nedenlerinden biridir. Dünya çapında 5,2 milyon insanın vefatına neden olduğu belirtiliyor. Buna ek olarak denetim altına alınamayan diyabet ilerleyen yıllarda nefropati, retinopati ve nöropati üzere kimi hastalıklar ile kalp ve damar hastalıklarının gelişimine de neden olabiliyor. Bu nedenle diyabet hastalığının önlenmesi ve denetim altına alınması ehemmiyet arz ediyor. Genellikle yüksek güç alımı ve fast food çeşidi besinlerin yüklü olarak bulunduğu batı üslubu beslenme modellerinin ve hareketsiz hayatın diyabet gelişiminin birincil nedeni olduğu tabir ediliyor. Buna ek olarak beden yükünün ve bilhassa karın bölgesinde yağlanma ile karaciğer yağlanmasının da diyabet hastalığı gelişimine katkıda bulunduğu belirtiliyor. Diyabet gelişiminde hareketsiz ömür üslubu, uyku mühleti ve kalitesi, sigara kullanımı, depresyon ve gerilimli hayat ile sosyo-ekonomik durum üzere çevresel faktörlerde bulunuyor.”
Yeterli Ve İstikrarlı Diyabet Gelişimini Yavaşlatıyor
Diyabet hastalığında beslenme alışkanlıkları, obezite ve genetik yapı ile çevresel birçok faktör tesirinin kelam konusu olduğunu belirten Öğr. Vazifelisi Funda Tuncer, “Diyabet üzere kronik hastalıkların gelişimine tesir eden beslenme alışkanlıkları kümülatif tesirlere sahiptir. Bireylerin uzun mühlet boyunca kâfi ve istikrarlı beslenmeleri, diyabet hastalığının gelişimini yavaşlatabileceği üzere batı diyetleri üzere yüksek yağlı ve şekerli, düşük lifli besinlerin tüketiminin ağır olduğu sıhhatsiz beslenme modelleri de hastalığın ortaya çıkışını hızlandırabiliyor.” dedi.
Diyabet Hastaları Beslenmede Nelere Dikkat Etmeli?
Diyabet tedavisindeki hedefin yüksek kan şekeri düzeylerini denetim altına alarak yüksek kan şekerinin neden olacağı hastalıkların önlenmesi ve bireylere ömür uzunluğu sağlıklı beslenme alışkanlıklarının kazandırılması olduğunu kaydeden Funda Tuncer, “Tıpkı sağlıklı bireyler üzere diyabet hastalığına sahip bireylerin de kâfi ve istikrarlı beslenmeyi günlük hayatlarına uyarlamaları gerekiyor. Diyabetlilerin güç ve besin öğeleri ihtiyacı; bireylerin yaşlarına, beden kompozisyonlarına, cinsiyetlerine, kan bulgularına ve mevcut hastalıklarına nazaran değişebiliyor. Bu nedenle şahsileştirilmiş bir beslenme planının oluşturulması değerlidir. Bireylerin ihtiyaç duyduğu güç ve besin öğelerinin karşılanabilmesi için besleyici besin seçimleri yapmaları ve besin çeşitliliğine değer vermeleri gerekiyor. Bunların yanı sıra diyabette uzun vadeli açlık sonucunda öğün alımı kan şekeri dalgalanmalarına neden olabileceği için bu bireylerin 2-3 saat aralıklarla öğün tüketmeleri diyabet hastalığını denetim altına almalarına yardımcı olacaktır” dedi.
Lif Kan Şekeri Denetimine Yardımcı Oluyor
Diyabette bilhassa kan şekerine tesir eden karbonhidratların alımına dikkat edilmesi gerektiğini vurgulayan Tuncer, “Bir besin içeriğinde bulunan yüksek şeker ile besinin sindirimi ve emilimi süratli gerçekleştiği için kan şekerinde ani yükselmeler oluşabiliyor. Bunun yanı sıra besin içeriğinde lif bulunması besinin sindirimi ve emilimini yavaşlatarak kan şekeri denetimini sağlamaya yardımcı olacaktır. Bu nedenle diyabetli bireylerin meyve suyu yerine lif içeriği nedeniyle meyveyi tercih etmesi, lif içeriği yüksek olan tam tahıl, zerzevat ve kurubaklagilleri tüketmesi daha uygun olacaktır. Bunun yanı sıra kan şekerinin yavaş yükselmesine neden olan yağ ve protein içerikli besinlerin karbonhidrat içeren besinler ile istikrarlı bir halde tüketilmesi de diyabet denetimini sağlamaya yardımcı olacaktır.” diye konuştu.
