Tüberküloz (Verem) tüm dünyada birinci on mevt sebebi ortasında yer almaktadır ve global bir halk sıhhati meselesidir. Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Gayelerinin sıhhatle ilgili gayelerinden biri de “2030 yılına kadar tüberküloz epidemisini sona erdirmek” tir. Pekala, Dünya Tüberküloz Günü manası nedir? Dünya Verem Günü ne vakit? Verem nedir, belirtileri nelerdir? İşte aytıntılar…
DÜNYA TÜBERKÜLOZ GÜNÜ NEDEN 24 MART?
Robert Koch tarafından M. tuberculosis basilinin keşfedildiği ve hastalığın teşhis ve tedavisinin yolunu açan 24 Mart 1882 gününe ithafen her yıl 24 Mart ‘‘Dünya Tüberküloz Günü” olarak anılmaktadır. 24 Mart Dünya Tüberküloz Günü‘nün maksadı, tüberküloz (verem) hastalığı ve bu hastalıkla çaba konusunda toplumun ve sıhhat çalışanlarının bilinçlendirilmesi ve bu hastalığa bütün kısımların dikkatinin çekilmesidir.
VEREM NEDİR?
Veremin etkeni “Mycobacterium tuberculosis” isimli bir bakteridir. Verem basilinin kaynağı, tedavi görmemiş yahut tertipli tedavi görmeyen etkin akciğer ve gırtlak (larinks) veremi olan hastalardır. Basil hava yolu ile bulaşır. Hasta insanlardan öksürme ve hapşırma ile ortama yayılan mikrobun teneffüs yolu ile alınması sonucu bulaşır. En çok hastanın aile bireylerine ve yakın çalışma arkadaşlarına bulaşma olur. Tedavi edilmeyen her hasta yılda 10-15 bireye hastalığı bulaştırır. Tedavi ile basil sayısı çok kısa müddette azalır. Hastaların birçoklarında ortalama 2-3 haftada bulaştırıcılık yok olur.
Verem basili bedene girdikten sonra sessiz olarak kalabilir. Beden direnci niyet çoğalarak hastalanmaya yol açabilir. Başta HIV/AIDS olmak üzere, şeker hastalığı, böbrek hastalığı, kimi kanserler, ilaç ve alkol bağımlılığı, sigara, madenci hastalığı ve öbür kimi önemli kronik hastalıklarda beden direnci düşer. Bebeklerde ve yaşlılarda da beden direnci düşük olduğundan hastalanma fazla olur.
Verem hastalığı bedenin bütün organlarını tutabilir lakin en çok akciğerlerde görülür (%60-70). Hastalığın tuttuğu başka organlar ortasında en sık görülenler; akciğer zarı, lenf bezleri, kemikler, böbrekler ve beyin zarlarıdır (menenjit).
VEREM HASTALIĞI BELİRTİLERİ NELERDİR?
- Halsizlik
- İştahsızlık
- Kilo kaybı
- Çocuklarda kilo alamama
- Gece terlemesi
- Öksürük
- Balgam
- Öksürükle kan tükürme
- Göğüs-sırt-yan ağrısı
- Nefes darlığı
- Gırtlak veremi ses kısıklığı yapabilir.
Diğer organları tutan verem hastalığında ilgili organa ilişkin bulgular olabilir (lenf bezi büyümesi, idrarda kan, eklemde şişlik vb.). İki-üç haftadan uzun süren ve tedaviye cevap alınamayan öksürükte verem hastalığından şüphelenmek gerekir. Verem hastalığının tanısı, hastanın belirtileri ve röntgen bulguları, balgamda verem mikrobunun gösterilmesi ile konulur.
VEREM TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
Tüberküloz (Verem) tedavisinde ilaçlar eksik ya da sistemsiz kullanılırsa hastalık iyileşmez. Tam bilakis tedavisi güç bir duruma gelir. Bu duruma dirençli tüberküloz denir. Ülkemizde dirençli verem hastalarının tedavisi Ankara Atatürk, İstanbul Yedikule, İstanbul Süreyyapaşa, İzmir Suat Seren Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastaneleri ve kimi üniversite hastanelerinde yapılmaktadır.
TÜRKİYE’DE VEREM HASTALIĞI GÖRÜLME SIKLIĞI NEDİR?
Türkiye’de verem hastalığının görülme sıklığı her yıl yaklaşık %5-7 oranında azalmaktadır. Tüberküloz erkeklerde bayanlardan daha sık görülmektedir ve çoğunlukla ekonomik olarak üretken yaş kümesindeki erişkinleri tutmaktadır.