Hareketsiz Ömrün Yol Açtığı 6 Değerli Hastalık!
Masa başında saatlerce çalışmak, açık havada yapılacak bir yürüyüşün gözümüzde büyümesi, ekran başında fark etmeden saatlerce takılı kalmak, hatta spor yapmak yerine spor görüntüleri izlemek… Bunlar size tanıdık geliyorsa bir an evvel tedbir almaya başlayın.
Hareketsiz hayat usulü günümüzde pek çok hastalığa kapı aralıyor ve hatta erken mevt riskini artırıyor. Dünyada 1,4 milyardan fazla yetişkin, yalnızca gereğince antrenman yapmadığı için ölümcül hastalık riskinde artış ile karşı karşıya kalıyor. Acıbadem Bakırköy Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Şule Arslan, tütün ve alkol tüketimi, çok yeme, hareketsizlik üzere sıhhat riski oluşturan davranışlar ortasında en sık görülenlerin “fazla kilo ve hareketsizlik” olduğuna dikkat çekerek “15 yaş ve üzerindeki nüfusun yaklaşık yüzde 31’inde fizikî aktivite yetersiz ve bu her yıl yaklaşık 3,2 milyon insanın vefatına neden oluyor. Hareketsiz bir hayat usulü olan bireylerin erken vefat riski yüzde 22 ila 49 daha yüksek. Bunlar ciddiye alınması gereken datalar.” diyor.
Kanser, metabolik hastalıklar, kalp damar sorunları…
Hareketsiz bir hayat biçiminin, insan bedenini farklı düzenekler yoluyla etkilediğine değinen Prof. Şule Arslan, şunları söylüyor: “Hareketsizlik insan bedeninde istenmeyen olumsuz tesirlere neden olur. Tüm nedenlere bağlı mevt riski yükselir. Kalp damar hastalıklarına bağlı ölümlerde, kanser ve metabolik hastalık riskini (diyabet, hipertansiyon ve dislipidemi gibi) arttırır. Kas iskelet sistemi hastalıkları (eklem ağrısı, kemik erimesi), depresyon ve bilişsel yetersizlik bunlara örnek olarak verilebilir. Uzun periyodik hareketsiz ömür uykusuzluk ve uyku bozuklukları gelişmesi ile de alakalıdır.”
İşte hareketsiz ömrün yol açtığı 6 hastalık
Diyabet
İnsülin direnci ve diyabet, hareketsiz hayatın süratle yaygın hale getirdiği iki kıymetli sorun. Araştırmalar Tip 2 diyabet riskinin hareketsiz şahıslarda yüzde 112 daha yüksek olduğuna dikkat çekiyor. Günde bin 500 adımdan az yürüyen, uzun müddet oturan ve kalori tüketimine dikkat etmeyen bireylerde insülin direnci daha sık görülüyor.
Hipertansiyon ve kan yağlarındaki bozukluklar
Türkiye’de de ölümlerin en büyük nedenlerinin başında kalp ve sirkülasyon hastalıkları (iskemik kalp hastalığı ve inmeler) ve kanser geliyor. Hareketsizlik kan basıncı değişikliklerine neden olduğu üzere kolesterol ve insülin hassaslığında değişime de yol açıyor. Bu hastalıklardan korunmanın birinci adımı ise sağlıklı beslenme ve hareketli hayat sürmek.
Obezite
Hareketsiz geçirilen müddetin yüzde 10 artmasıyla bel etrafı ölçümlerinde 3.1 cm artış olduğunu gösteren çalışmalar mevcut. Yürüme yahut ayakta durma üzere kolay aktivitelerde bile güç harcanıyor; bu tip düşük seviyede güç harcanması “egzersiz dışı aktivite termogenezi” olarak isimlendiriliyor. Bu tip güç tüketimini bile kilo almaya karşı savaşmaya yardımcı olabiliyor. Oturma yahut yatma üzere düşük güçlü aktivitelerin mühletinin artması idman dışı aktivite ile yakılan kalorileri sonlandırıyor. Araştırmalar, obez bireylerin, ortalama bir bireye kıyasla günde 2 saat daha fazla oturduğunu gösteriyor.
Kas ve iskelet sistemi hastalıkları
Hareketsiz hayat; kemik erimesi, eklem ağrıları ve duruş bozukluğuna neden oluyor. Hareket etmemek kemik mineral yoğunluğunu da azaltıyor. 50 yaş üzeri bayanlarda hareketsiz geçirilen vakit yerine en az 30 dakika hafif fizikî aktivite yapmak kırık riskini yüzde 12 azaltıyor. Günlük 10 saat ve üzerinde hareketsiz vakit geçirenlerde diz ve eklem ağrısı oluşuyor. Uzun periyodik oturarak çalışan bireylerde ise duruş bozuklukları, sırt ve boyun ağrısı gelişiyor.
Kanser
Hareketsiz geçirilen vakit genel kanser riskini yüzde 20 artırıyor. Uzun vadeli oturmanın kolorektal, rahim, yumurtalık ve prostat kanseri riskini artırdığı, bilhassa bayanlarda kansere bağlı vefatları artırdığı biliniyor. Öteki bir araştırmada ise artan toplam oturma müddeti ile kolon ve rahim kanseri ortasında direkt temas olduğu gösterildi.
Kırılganlık
Kırılganlık (zayıflık), bedenin hastalıklara karşı daha kırılgan hale gelmesi durumu olarak tanımlanıyor. Kırılganlığa yol açan çoklu faktörlerin ortasında hareketsizlik birinci sıralarda geliyor. Kırılganlık kişinin hastalık yahut yaralanmalarda iyileşme-toparlanma yetisini azaltıyor, kırılgan yaşlıların hastaneye yatış olasılıkları da artıyor. Günlük hayatlarında daha uzun müddet oturan bireylerin ileri yaşlarda daha kırılgan olma olasılıkları artıyor. Günlük oturma mühletinin kısalması ile kırılganlık gelişme riski de azalıyor.
20-30 dakikada bir ayağa kalkın
Uzun periyodik oturmanın sıhhat için son derece ziyanlı olduğunu vurgulayan Prof. Arslan, “Masa başında çalışan şahıslar, 20- 30 dakika üzere nizamlı kısa aralıklarla ayağa kalkmalı yahut yürümelidir; mesai arkadaşları ile kimi görüşmeleri ayakta yapmayı yahut ofis içinde evrak alışverişi için kısa periyodik yürümeyi alışkanlık haline getirebilirler” diyor.
Uykusuzluk ve sistemsiz beslenmenin insanları hareketsizliğe iten en önemli nedenlerden olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Şule Arslan şu tekliflerde bulunuyor:
“Hareket, sağlıklı beslenme ve kaliteli uyku, insan hayatının olmazsa olmazlarındandır. Hayat kalitesini ve hayat mühletini daha uzun kılmak için bu 3 kurala uymak çok kıymetli. Hareketi, hayatımızda bir davranış alışkanlığı haline getirebilirsek, sıhhatimizi korumuş oluruz.” (BSHA)
