Tıbbi ve Aromatik Bitki Çeşitliliğinin Korunmasında, Bunların Üretiminde ve Pazarlanmasında Karşılaşılan Problemler ile Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Hedefiyle Kurulan Meclis Araştırması Komitesi’ne sunum yapan Yeşilada, soruları yanıtladı.
Yeşilada, Türkiye’nin, en güçlü bitki örtüsüne sahip ülkelerin başında geldiğini lakin dünya tıbbi bitki pazarında Türkiye’nin hissesinin 0,57 ile son derece düşük olduğunu söyledi.
Yaklaşık 11 bin bitki çeşidini barındıran Türkiye’de, bu çeşitlilikten istenen ölçüde yararlanılamadığını vurgulayan Yeşilada, şöyle konuştu:
“Gözümüz daima öteki ülkelerin eserlerinde. Örneğin yapılan reklamlarda anavatanı Tibet olan Goji Berry’nin kuvvetli antioksidan tesire sahip olduğu yayılmaya çalışılıyor halbuki yaptığımız çalışma Trabzon hurmasının çok daha yüksek antioksidan kıymete sahip olduğunu bize gösterdi. Trabzon hurmasının Türkiye’de pahası bilinmiyor ancak Japonya’da lokum haline getirilerek yüksek oranda kullanılıyor. Son derece sağlıklı bir eser olduğunu söyleyebileceğimiz Trabzon hurması kendi değerimizdir. Gözümüzü öbür ülkelerin eserlerine dikeceğimize kendi varlıklı kıymetlerimize sahip çıkmalıyız.”
“Araştırdık ve hiçbirinin kekik olmadığını gördük”
Erdem Yeşilada, üniversite olarak yürüttükleri saha çalışmalarına da değindi.
Çalışmada, aktarlarda satılan kekiğin hiçbir bedelinin olmadığını gördüklerini belirten Yeşilada, şöyle devam etti:
“Bir proje çalışması kapsamında piyasadaki kekiğin kalitesini araştırdık ve hiçbirinin kekik olmadığını gördük. Eserin farmakope kalitesi gerekiyor. Ama baktığımızda bitki o fakat içerisinde uçucu yağ, yani o kokuyu veren unsur yok. Farmakopede en az yüzde 2,5 uçucu yağ taşıması gereken kekiğin aktarlarda satılanlarında yüzde 0,5 oranında uçucu yağ çıktı. Bu bizi çok şaşırttı. Uçucu yağ para ettiği için buhar distilasyonu ile bu uçucu yağ alınmış. Bitkinin uçucu yağı, diğer pazarlarda satışa sunulurken geriye kalan cesetler bize kekik diye satılıyor. İçerisindeki uçucu yağ gittiği için mikroplara karşı tesirli unsur de kaybolmuş oluyor. Münasebetiyle bitkide tekrar mikrop ürüyor ve o mikroorganizmaların bize ziyanı dokunuyor. Birtakım kekik tiplerine ise yüzde 80 oranında zeytin yaprağı katıyorlar. Vatandaşın yapacağı bir şey yok. Burada devlet devreye girecek ve tahlil sonucu onay alamayan eserlerin satışını yasaklayacak.”
Papatyadaki tehlike
Halk ortasında 40-50 çeşit bitkinin papatya olarak bilindiğini, fakat bunların içerisinde tesirli husus bulunmadığını anlatan Yeşilada, papatya olarak bilinen bitkinin kimi çeşitlerinde pirolizidin alkaloit denilen bir hususun olduğunun ve bu hususun karaciğeri olumsuz tarafta etkilediğinin altını çizdi.
ABD’de bir bebekte bu nedenle mevt kaydının bulunduğuna da dikkati çeken Yeşilada, “Bizde de garanti bu vefatlar mevcuttur lakin beşerler bu nedenle olduğunu zannetmiyordur. Hıfzıssıhhanın zehir müşavere merkezi kayıtlarında çok sayıda papatya zehirlenmesi var. Kullanılan kalitesiz eserin ziyanlarını görmemiz mümkündür. Hasebiyle piyasadaki kekik ve papatya bitkileri üzerinde yaptığımız çalışmada ne kekiğin kekik ne de papatyanın gerçek papatya olduğunu gördük.” diye konuştu.
